دیازپام
داروی دیازپام را برای تسکین اضطراب ، رفع اختلالات خواب و همچنین درمان اختلاتلات هراس تجویز می کنند . از این دارور همچنین به عنوان ضد تشنج و شل کننده ماهیچه اسکلتی استفاده می شود .
اشکال دارویی : دیازپام در شکل های دارویی قرص های 2 و 5 و 10 میلی گرمی در جعبه های 100 عددی است .
مکانیسم اثر دیازپام : بر روی گیرنده های اختصاصی در غشای سلول های عصبی اثر مهاری گاماآمينوبوتيريک اسيد (GABA) را که در تمام‌نواحی CNS باعث مهار پيش سيناپسی وپس سيناپسی می گردد، آسان کرده و یا افزایس می دهد .
ویژگی دارویی :از راه خوراکی سريع و به‌خوبی جذب می شود. جذب آن از راه‌عضلانی به محل تزريق بستگی دارد وممکن است آهسته و نامنظم صورت گيرد.
اگر به عضله دلتوئيد تزريق گردد جذب آن‌معمولا سريع و کامل خواهد بود. اتصال‌آن به پروتئين‌های پلاسمايی تا 99 درصدمی باشد. در کبد متابوليزه شده و به‌متابوليت دزمتيل ديازپام و اگزازپام تبديل می شود. نيمه عمر ديازپام در پلاسما 1-2 روز است در حالی که نيمه‌عمر دزمتيل ديازپام حدود 60 ساعت‌است. متابوليت دارو از طريق کليه دفع‌می شود.
مواردمصرف: این دارو برای اضطراب ، سندرم قطع مصرف الکل ، اختلالات تشنجی ، درمان اضافه صرع میوکلونیک ، درمان وحشت و ترس بیش از حد ، اسپاسم عضلات اسکلتی ، سردرد ، تکان های غیر ارادی یا لرزش توصیه می شود .
در کوتاه مدت برای درمان‌اضطراب و بی خوابی، و به‌عنوان داروی کمکی در درمان علائم حاد قطع مصرف‌داروها، حمله مداوم صرعی و تشنجات‌ناشی از تب و مسموميت‌ها، گرفتگی عضلات اسکلتی، مصرف قبل از جراحی(به‌عنوان داروی پيش بيهوشی) به‌کارمیرود.
مقدارمصرف : برای درمان اضطراب،2 ميلی گرم سه بار در روز و در صورت‌نياز 15 تا 30 میلی گرم در روز در مقادیر قسمت بندی شده مصرف می شود. در افراد پیر نصف اين مقدار مصرف شود در درمان‌بی خوابی همراه با اضطراب،5 تا 15 میلی گرم در موقع خواب مصرف می شود ، به طوری که مقدار مصرف در افراد مسن نصف مقدار تجويز شده برای افراد بالغ‌است.
کودکان: در درمان راه رفتن در خواب وترس بچه‌ها، 1-5 ميلیگرم در موقع خواب‌مصرف می شود.
تزريقی: در بزرگسالان از راه تزريق وريدی در حمله‌مداوم صرعی 10-20 ميلیگرم با سرعت0/5 ميلی ليتر (2/5 ميلی گرم) طی 30 ثانيه،تجويز می شود و در صورت لزوم 30 تا 60 دقیقه بعد تکرار می شود .
ممکن است پس‌از تزريق اول، انفوزيون وريدی تا حداکثر3 در طول 24 ساعت انجام شود.
دردرمان اضطراب حاد شديد، کنترل حملات‌پانيک حاد و درمان علائم حاد قطع مصرف‌دارو، مقدار 10 ميلی گرم مصرف می شودکه در صورت نياز بعد از 4 ساعت می توان‌آن را تکرار کرد.
موارد منع مصرف: در ضعف تنفسی، نارسايی حاد ريوی، حالات فوبيک،نارسايی کبدی، سايکوز مزمن، دپرسيون‌و اضطراب همراه آن نبايد مصرف شود.
هشدار:
1 ـ در بيماری تنفسی، ضعف‌عضلانی، بيماران با سابقه مصرف نابجای دارو يا افراد با اختلال شخصيتی با احتياط مصرف شود.
2 ـ در افراد مسن، نارسائی کبدی و کليوی مقدار مصرف دارو بايد کاهش داده شود.
3 ـ از مصرف طولانی مدت خودداری گردد.
4 ـ در صورت مصرف طولانی مدت برای جلوگيری از بروز عوارض قطع مصرف،دارو را بايد به‌تدريج قطع کرد.
5 ـ در موقع تزريق وريدی، وسايل لازم‌برای برگرداندن ضعف تنفسی و تهويه‌مکانيکی، بايد در دسترس باشد.
6 ـ در موقع انفوزيون وريدی اين دارو بايدکاملا احتياط نمود چون کاملا خطرناک‌است، بايد انفوزيون وريدی ديازپام دربخش مراقبت‌های ويژه انجام شود.
7 ـ تزريق سريع وريدی آن ممکن است‌منجر به بروز آپنه، کاهش فشار خون، برادی کاردی يا ايست قلبی شود. (تزريق‌هر پنج ميلی گرم دارو حداقل بايد يک دقيقه‌طول بکشد . )
8 ـ تزريق وريدی ديازپام نبايد دروريدهای کوچک (مانند مچ دست و پا)انجام شود و بايد دقت نمود که داخل‌شريان تزريق نشده و سوزن تزريق نيز ازرگ خارج نشود تا از بروز ترومبوزوريدی، فلبيت، تحريک موضعی، ورم وبندرت صدمه عروقی جلوگيری شود.
9 ـ از تزريق عضلانی، زمانی استفاده‌می شود که مصرف خوراکی و وريدی ممکن نيست.
10 ـ در افراد کهنسال با احتياط مصرف‌شود و مقادير مصرف دارو با توجه به‌کارکرد کبد و کليه تنظيم گردد.
احتیاط درتداخلات داروئی:
مصرف همزمان باداروهای مضعف CNS، ضد دردهای مخدر، بيهوش‌کننده‌های عمومی، مهارکننده‌های مونوآمينواکسيداز (MAO)،ضدافسردگی های سه حلقه‌ای و داروهای پايين‌آورنده فشار خون که باعث تضعيفCNS می شوند (مانند کلونيدين و متيل‌دوپا) و رزرپين ممکن است اثر مضعفCNS اين دارو را تشديد نمايد.
آنتی اسيدهاجذب ديازپام را به تأخير می اندازند، اما روی ميزان جذب تأثيری ندارند.
مصرف‌همزمان با تریمتافان قبل از عمل جراحی، باعث تشديد اثر پايين‌آورنده فشار خون‌شده و خطر سقوط شديد فشار خون،شوک و کلاپس قلبی ـ عروقی را در طی جراحی افزايش میدهد.
مصرف همزمان باکاربامازپين سبب افزايش متابوليسم وکاهش غلظت سرمی ديازپام میگردد.
سايمتيدين متابوليسم ديازپام را مهارنموده، سبب تأخير دفع ديازپام و افزايش‌غلظت پلاسمايی آن می شود.
ايزونيازيدممکن است از طريق مهار دفع ديازپام‌غلظت پلاسمايی آن را افزايش دهد.ريفامپين ممکن است دفع ديازپام راافزايش دهد و موجب کاهش غلظت سرمی آن می شود.
عوارض جانبی: خواب آلودگی روز بعد ازمصرف، گيجی و آتاکسی (به‌خصوص درافراد مسن) فراموشی، وابستگی،تحريک‌پذيری غيرعادی و در برخی مواردسردرد، سرگيجه، افت فشار خون، افزايش‌ترشحات بزاق، کرامپ و درد در ناحيه‌شکم، بثورات جلدی، اختلال بينائی، تغييردر ميل جنسی، احتباس ادرار، اختلالات‌خونی و يرقان از عوارض احتمالی اين‌دارو است. درد، ترومبوفلبيت و ندرتاً آپنه‌و افت فشار خون با تزريق اين داروگزارش شده‌است.
چگونگی مصرف : اگر یک نوبت را فراموش کردید ، به مجردی که آن را به یاد آوردید مصرفش کنید. اگر تقریباً موقع نوبت بعدی مصرف دارو رسیده است ، نوبت فراموش شده را رها کرده به برنامه دارویی منظمتان بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نکنید.
هشدارها و عوارض جانبی
در صورت بروز هریک از علایم نادر ولی جدی زیر، مصرف دیازپام را قطع کرده ، با پزشک خود تماس بگیرید:
افت قوای ذهنی ؛ خواب آلودگی شدید؛ تکلم نامفهوم ؛ ضربان قلب کند؛ تنگی نفس ؛ عدم تعادل ؛ بثورات جلدی ؛ گلودرد؛ تب ؛ لرز؛ کبودی یا خونریزی غیرعادی ؛ زخم های دهانی ؛ زردی پوست یا چشمان ؛ از دست رفتن حافظه ؛ بی خوابی ؛ اضطراب ؛ یا تحریک پذیری . دیازپام می تواند اعتیادآور باشد، و علایم ترک دارو ممکن است در صورت قطع ناگهانی آن روی دهد .
علایم ترک دارو ( مسکن ) عبارتند از:
گیجی ، افت قوای ذهنی ، دردهای شکمی ، افزایش تعریق ، تهوع ، استفراغ ، حساسیت به نور و صدا، یا احساس سوزن سوزن شدن یا گزگز. اگر می خواهید مصرف دیازپام را قطع کنید با پزشکتان تماس بگیرید تا شاید این کار تدریجی انجام گیرد.
علایم زیر ممکن است مشاهده شوند اما فقط در صورتی که مشکل ساز شوند نیاز به گزارش دارند:
سرگیجه ، خواب آلودگی ، خشکی دهان ، سردرد، تهوع ، یبوست ، اسهال ، ضربان قلب سریع و شدید، یا لرزش .
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف دیازپام ، پزشک خود را در جریان قرار بدهید .
حساسیت به دیازپام ، بنزودیازپین های دیگر، یا هرگونه ماده غذایی ، رنگ های خوراکی ، یا نگه دارنده ها ، بارداری یا شیردهی
مصرف داروهای دیگر، به ویژه الکل ، آرام بخش ها، داروهای ضدافسردگی ، یا داروهای ضدتشنج .
سابقه اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم )، میاستنی گراویس ، بیماری انسدادی ریوی مزمن شدید، یا آمفی زم یا ابتلا به این موارد.
هنگام مصرف دیازپام توصیه می شود :
به پزشک خود به طور منظم مراجعه کنید تا بهبود شما را زیر نظر داشته باشد.
تا مشخص شدن پاسخ بدنتان به دارو در رانندگی و کار با وسایل خطرناک احتیاط کنید. برخی افراد با مصرف این دارو دچار خواب آلودگی و افت سطح هوشیاری می شوند.
در صورت شک به مصرف بیش از حد دارو، بلافاصله تقاضای کمک پزشکی کنید.
اگر در هنگام مصرف دیازپام ( مسکن ) دچار افکار یا احساسات عجیب شدید با پزشک خود مشورت کنید.
یک برگه شناسایی پزشکی به همراه داشته باشید که نشان دهد دیازپام مصرف می کنید.
دیازپام را دور از دسترس کودکان ، و دور از گرما، نور مستقیم و حرارت مرطوب نگه دارید (در این شرایط دیازپام فاسد می شود )
دیازپام تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان در توالت دور بریزید .
راهنمائی های عمومی :
قبل از مصرف این دارو ( مسکن ) در موارد زیر با پزشک خود مشورت نمائید :
وجود هر گونه سابقه حساسیت به دارو و یا داروهای دیگر از این خانواده به ویژه دیازپام ، کلردیازپوکساید ، کلونازپام و یا غذاها ، مواد محافظ و رنگ ها .
وجود هر نوع بیماری از جمله گلوکوم با زاویه بسته ، میاستنی گراو (ضعف شدید عضلانی) ، انسداد مزمن تنفسی .
در صورت مصرف داروهای دیگر .
قبل از قطع دارو بعد از یک دوره مصرف طولانی با مقادیر زیاد .
شرایط نگهداری:
دارو را در درجه حرارت پایین تر از 30 درجه سانتیگراد نگهداری نمایید.
–دارو را دور از دسترس اطفال قرار دهید.
– از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری نمایید.
